Permissionless

Permissionless Nedir?

Sistemin çalışmasını kontrol eden bir "bekçinin" olmadığını ifade ederken bu ifade kullanılır. Blockchain cephesinden bakıldığında Bitcoin'in "permissionless", yani izin alma ihtiyacı olmadan işlediği söylenebilir. Zira kimse BTC işlemlerini yasaklayamaz veya herhangi bir nedenle kullanımını sınırlayamaz.

Basitçe söylemek gerekirse Bitcoin, "permissionless" tarifine tamamen uyar. Çünkü protokol izin verdiği sürece herkes tarafından kullanılabilir ve kimse işlemleri durduramaz.

Kripto para birimlerindeki izne gerek duymama özelliği, Bitcoin destekçileri tarafından genellikle en önemli özelliklerinden biri olarak vurgulanır. İzne gerek duymama özelliği sayesinde Bitcoin ve blockchain, siyasi nedenlerle haklarında kısıtlama olan kişiler, WikiLeaks ve hatta suçlular gibi bankacılık sistemleri tarafından kara listeye alınanlar tarafından bile kullanılabilir. Hiçbir devlet, izne gerek duymayan blockchain ağındaki işlemleri sansürleyemez.

İzne tabi modeller ise, sistemi kimlerin ve/veya ne şekilde kullanabileceğini sınırlayan bazı faktörlere sahiptir. Geleneksel finans sistemi izne tabidir. Zira banka ve devletler, finans kuruluşlarını kimlerin ve hangi amaçla kullanabileceği konusunda sınırlama uygular.

Geleneksel finans sistemi gibi, bazı blockchain ağları da izne tabi çalışır. Standartlara uymayanlar tarafından, nedeni ne olursa olsun kullanılamaz. Genellikle kurumsal yapılarda bu tür blockchain modelleri tercih edilir. Tek amaç için kullanılırlar ve piyasa katılımcıları yalnızca izin verilen adreslerden oluşur.

"Permissionless" terimi, herhangi kısıtlama olmaksızın protokolün herkes tarafından erişilebildiğini ve ön izin gerektirmediğini ifade eder.

İzne gerek duymayan veya herkese açık blockchain yapıları, kimsenin ayrımcılığa uğramaması, sansürlenmemesi ve nerede olursa olsun eşit fırsatlara sahip olmasını sağlar.