Rug Pull
Geliştiricilerin projeyi terk edip yatırımcılarının parasını aldığı dolandırıcılık türüne "Rug Pull" denir.
Rug Pull Nedir?
Kripto para sektöründe rastlanılan bir
dolandırıcılık mekanizması olan "rug pull", kripto projesini geliştirenlerin, yatırımcıların fonlarını alıp kaçmasıyla gerçekleşir. Rug pull genellikle
merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminde gözlenir. Kötü niyetli aktörler, oluşturdukları tokeni
merkeziyetsiz borsada (DEX) üzerinde listeler ve ardından
Ethereum gibi önde gelen kripto paralardan biriyle işlem çifti oluşturur.
Durumdan şüphelenmeyen çok sayıdaki yatırımcı, ETH ödeyerek listelenen tokeni alır. Geliştiriciler daha sonra likidite havuzundaki tüm varlıkları çekerek
kripto paranın değerini sıfıra indirir. Kripto para biriminin geliştiricileri Telegram, Twitter ve diğer sosyal medya platformlarında geçici popülarite elde edebilir. Hatta yatırımcıların güvenini kazanmak için havuza önemli miktarda likidite de sağlayabilirler.
Rug pull operasyonları, merkezi
kripto para borsalarına kıyasla kullanıcıların hiç ücret ödemeden ve
denetimden geçmeden her tokeni listeleyebildikleri DEX ortamında daha başarılı olur. Dahası, Ethereum gibi açık kaynaklı
blockchain protokollerinde token oluşturmak kolay ve ücretsizdir. Kötü niyetli aktörler bu iki özelliği kendi çıkarları için kullanabilir.
Bilindiği üzere
Uniswap gibi merkeziyetsiz borsalar, mevcut bakiyelere bağlı olarak havuzdaki token fiyatlarını algoritma aracılığıyla otomatik biçimde belirliyor. Rug pull vakasına kurban gitmemek için havuzdaki likiditeyi kontrol etmek önemli. Yine de bu, yapılması gerekenlerden sadece biri. Ayrıca token havuzunda kilit olup olmadığı da kontrol edilmeli. Çoğu saygın proje, havuzdaki likiditeyi belirli süre için kilitler.
Rug pull uyarısı veren bir başka ipucu da fiyatın saatler içinde fırlamasıdır. Örneğin, rug pull hedeflenerek oluşturulan kripto para birimi 24 saat içinde 50 kat değerlenebilir. Daha fazla insanın tokene yatırım yapmasına yol açan FOMO hissini körüklemek için bu hileye başvurulur.
Bir projenin rug pull projesi olmadığını anlamak için, geliştirici ekibin yüklü miktarda token tutmadığından emin olmak gerekir. Ekibin kontrolünde, "rug pull" ya da "exit scam" dolandırıcılığı yapacak kadar yüklü miktarda token yoksa, bu projelerin genellikle "sağlam" olduğu kabul edilir.
Öte yandan ekip, ön satış esnasında ellerine geçen tokenlerin sahipliğinden vazgeçerse, yine bu proje "sağlam" statüsüne alınır ve rug pull projesi olmadığı düşünülür.