Bitcoin Nedir?

Bitcoin tümüyle merkeziyetsiz bir dijital kripto paradır. Elinizde ya da banka hesabınızda tutabileceğiniz ABD dolarının aksine, Bitcoin’i kontrol eden merkezi bir otorite ya da merkezi hale getirilmiş bir ödeme sistemi bulunmuyor. Bitcoin bunun yerine, banka, merkez bankası veya ödeme merkezi gibi bir aracı kurum olmaksızın, dünyanın her yerinden insanların birbirine Bitcoin göndermesine ve almasına olanak tanıyan kişiler arası (P2P) bir ağ üzerinde çalışıyor.

Bugün CMC’de sıralanan binlerce kripto para birimi olsa da, Bitcoin dünyadaki ilk kripto paraydı. “Satoshi Nakamoto” takma adını kullanan bir kişi veya grup, 31 Ekim 2008 günü, bugünlerde dünyaca bilinen Bitcoin makalesini yayımladı.

Makalenin ilk satırında şu ifade yer alıyor: “Elektronik paranın tümüyle eşler arası çalışan versiyonu, online ödemelerin finansal bir kuruluş aracılığı olmaksızın bir taraftan diğerine direkt olarak gönderilmesine olanak tanır.”

Bitcoin ağı 3 Ocak 2009 tarihinde faaliyete geçerek kripto para devrimini başlattı.

Bitcoin Nasıl Çalışır?

Bitcoin tümüyle merkeziyetsiz bir dijital para birimi olarak kendinden önceki hiçbir varlığa benzemiyor.

Dijital çağdan önce herkes, paranın fiziksel formlarıyla işlem yaptı. Bu süreç çiftlik hayvanları ve tuz ile başladı, gümüş ve altınla devam etti ve kağıt paraya kadar geldi. Paranın “dijitalleştirilmesi” henüz yeni yeni ortaya çıktı ve böylelikle banka hesapları online ortama taşınabildi. Bu sayede, bugün hiç düşünmeden kullanılan PayPal ve Square gibi çok sayıda online ödeme platformu dünyaya geldi.

Bununla birlikte tüm bu “dijital işlemler” faaliyetlerini sürdürebilmek için merkezi bir sisteme ihtiyaç duyuyor. Bankanız veya PayPal gibi finansal servisler, kullanıcı hesaplarını sürekli güncel tutmaktan ve sayımların doğru bir şekilde yapıldığını garantilemekten sorumlu. Bu sistemler dijital paranın merkeziyetçi formunu temsil ediyor.

Bitcoin, mahsuplaşma sürecini merkeziyetsiz hale getirerek dijital para endüstrisinde adeta bir devrim yaptı. Bitcoin, kullanıcılar arası işlemlerde her an tutarlılığı sağlayan merkezi bir yapı yerine, hesap bakiyelerinin ve işlemlerin tüm dünyadaki kullanıcılarla yarı anonim (pseudonymous) olarak paylaşıldığı bir sistem kullanıyor. En basit haliyle açıklamak gerekirse, Bitcoin protokolünde yer almak isteyen herkes, ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımı indirip bu ağa katılabilir.

Bir Bitcoin kullanıcısı olarak birine Bitcoin göndermek için tüm bilmeniz gereken onların Bitcoin adresidir (bu bilgi bir dizi harf ve sayıdan oluşuyor, alıcı kişinin ismi veya herhangi bir kişisel bilgi içermiyor!). Sahip olduğunuz Bitcoin’i bir adrese göndererek, aslında işleminizi Bitcoin ağı üzerinde blockchain teknolojisi (buna daha sonra değineceğiz) kullanarak yayınlıyorsunuz (Merhaba, ben Ayşe, Ali’ye 1 BTC gönderiyorum). Bitcoin ağı, Ayşe’nin cüzdan bakiyesinin en güncel halini takip ettiği için, sistem onun cüzdan bakiyesini kontrol ediyor (Örneğin, Ayşe’nin cüzdanında 2 BTC var, yani Ali’ye 1 BTC gönderebilir) ve işlemi tamamlıyor.

Kısacası Bitcoin, bu paylaşımlı hesap defterinin daima tutarlı olacağını garantileyerek çalışıyor ve yeni Bitcoin işlemlerini (Ali, Ayşe’ye 2 BTC geri yolluyor) doğruluyor, kayda geçiriyor ve ardından hesap defterine ekliyor. İşte bu yeni “bilgi bloklarının” var olan blok zincirine eklenmesi, blockchain (blok zinciri) teknolojisinin kalbini oluşturuyor.

Bitcoin Madenciliği Nasıl Çalışır?

“Madencilik” blockchain’e yeni bloklar ekleme eylemine verilen addır. Daha basit bir dille açıklamak gerekirse, Bitcoin madencileri temelde çok karışık bir bulmaca olan kriptografik bir problemi çözmek için kayda değer miktarda bilgisayar gücü tahsis ediyorlar. Bulmacayı, diğerlerinden önce başarıyla çözen madenci, blok ödülü olarak daha önceden belirlenmiş miktarda Bitcoin ile ödüllendiriliyor. Bazı durumlarda blok ödülleri, madencilerin kaynak paylaşımı için bir araya geldiği madencilik havuzlarına veriliyor.

Bulmaca çözüldüğü anda blok onaylanıyor ve blockchain’e ekleniyor. Bu yeni bilgi tüm düğümlere, yani Bitcoin protokolü katılımcılarına gönderiliyor ve herkesçe paylaşılan defter bir kez daha güncelleniyor.

Bitcoin’in fiyatı arttıkça blok ödülü de gitgide daha cazip hale geliyor. Bu da daha çok madenciyi blok kazma yarışına katılmaya teşvik ediyor. Karşılık olarak sistemde ne kadar çok madenci varsa ağ da o kadar güvenli oluyor. Artan rekabet, buna ek olarak, madencilerin yarışta kalmak için sürekli yeni donanıma yatırım yapması anlamına geliyor.

Bitcoin Ödül Yarılanması (Bitcoin Halving) Nedir?

Bitcoin'in değerinin sonsuz arz neticesinde zarar görmesini önlemek isteyen Satoshi Nakamoto, her 210 bin blokta gerçekleşecek bir "yarılanma etkinliğini" kodlara ekledi. Bitcoin ağı ilk çıktığında, Bitcoin’in blok ödülü üretilen blok başına 50 BTC idi. 2012’de bu miktar 210 bininci blokta yarıya düşürüldü ve blok ödülü 25 BTC oldu. İkinci yarılanma 2016’da 420 bininci blokta gerçekleşti ve blok ödülü 12,5 BTC oldu.

BTC’nin toplam arzına (21 milyon BTC) ulaşana kadar bu işlem her 210 bin blokta uygulanacak. Son blok ödülünün 2140’da verileceği tahmin ediliyor! Bitcoin ödül yarılanması hakkında daha fazla bilgi için Bitcoin Halving sayfamıza ve blog yazımıza göz atabilirsiniz.

Bitcoin Nasıl Saklanır?

Bitcoin saklamanın birçok farklı yolu var – işte bunlardan birkaçı:

1. Bitcoin borsasında tutun

Dünyanın her yerinde birçok çeşitli Bitcoin borsası mevcut. Bu borsaların tamamı sizin başka kripto para birimleri (altcoinler) veya devlet para birimleri (USD, EUR, GBP vs.) için Bitcoin satmanıza olanak sağlıyor. Aynı zamanda bu borsalar, sahip olduğunuz BTC varlıklarını sizin adınıza saklıyor. Onları güvende tutmak da, borsanın görevi haline geliyor. Kripto para borsalarının hack saldırısına uğradığı veya müşterilerine ait BTC'leri kaybettikleri durumlar da yaşandı; bu nedenle kripto varlıklarınızı emanet etmek için bir borsa arıyorsanız, araştırmanızı iyi yapın. Bu kripto para birimi için en son borsaların listesi ve işlem çiftleri için piyasa çiftleri sekmemizi ziyaret edin.

2. Bitcoin cüzdanında saklayın

Sahip olduğunuz Bitcoin’i kripto borsasında tutmak yerine bir Bitcoin cüzdanında da tutabilirsiniz. Cüzdanlar ikiye ayrılıyor; soğuk cüzdan ve sıcak cüzdan. Sıcak cüzdanlar, internete bağlı çalışan, yani Bitcoin’i online ortamda tutan yazılımlardır. Sıcak cüzdanlar, işlem yapmaya daha uygun olsalar da internete bağlı kaldıkları için gelecek saldırılara karşı mantıken daha zayıftırlar.

Soğuk cüzdanlar “online” olmayan cüzdanlardır. Hacker’lar bu tip soğuk depolama araçlarına internet üzerinden erişemez. Bu yüzden soğuk cüzdanların saldırıya uğrama ihtimali çok daha azdır. Buna karşın, sahip olmak için bir ücret ödemek gerektiğinden ve kullanımı teknik bilgi gerektirdiğinden, bu tip cüzdanlar kullanıcı açısından daha zahmetlidirler. Soğuk cüzdana örnek olarak donanım tabanlı cüzdanlar ve kâğıt cüzdanlar verilebilir.