Trong mục Xây dựng của Cẩm nang tiền điện tử của CMC năm 2023, Jump Crypto sẽ thảo luận về lý do và đề xuất một khuôn khổ cho tính phi tập trung đối với quản trị giao thức.
Bước đột phá trọng tâm của blockchain là cho phép các bên không tin tưởng nhau có thể làm việc cùng nhau trong các nhiệm vụ phức tạp. Chẳng hạn, các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) được tạo ra để quản trị mọi thứ, từ các tham số của giao thức cho vay đến tài trợ cho một cuộc đấu thầu để mua một bản sao của Hiến pháp Hoa Kỳ. Bất chấp những kỳ tích chưa từng có về quản trị phi tập trung này, các giao thức vẫn đầy rẫy các cơ chế bỏ phiếu dưới mức tối ưu như dân chủ trực tiếp và một token một phiếu bầu (one-token-one-vote). Nhiều người thậm chí có vẻ như không muốn thử nghiệm những ý tưởng mới. Tại Jump Crypto, chúng tôi tin rằng các giao thức tiền điện tử nên bắt đầu giải quyết những vấn đề này một cách nghiêm túc.
Hãy để năm 2023 là năm mà việc quản trị nở rộ trong lĩnh vực tiền điện tử.
Những khiếm khuyết của tính dân chủ trực tiếp
Quản trị phi tập trung thường diễn ra dưới hình thức trưng cầu dân ý mà tất cả chủ sở hữu token có thể bỏ phiếu, nhưng chủ sở hữu token thường không tham gia tích cực vào việc đánh giá các đề xuất quản trị. Các ý tưởng quản trị giao thức mới sẽ thường xuyên nảy sinh, còn các cử tri thường ít có khả năng có thể suy nghĩ cẩn thận về tất cả những ý tưởng đó. Hơn nữa, khi số lượng cử tri lớn, cơ hội để lá phiếu của bất kỳ cá nhân nào có thể trở thành then chốt gần như bằng 0. Kết quả là mặc dù các chức năng quản trị được phi tập trung hóa, nhưng các giao thức vẫn bị chi phối bởi các nhóm lợi ích và cá voi.
Như đã được Andrew Hall và Porter Smith thảo luận, những vấn đề này đã được cảm nhận trong suốt lịch sử của quản trị mang tính dân chủ. Các giao thức tiền điện tử nên thực hiện tính dân chủ mang tính đại diện thường xuyên hơn. Các giao thức đó nên giữ phiếu bầu của chủ sở hữu token để bầu ra những người đại diện mà họ có thể dựa vào để đưa ra các quyết định quan trọng. Những người đại diện sẽ tham gia vào một loại hợp đồng xã hội với người dùng giao thức, và các cơ chế có thể được tích hợp sẵn để các chủ sở hữu token có thể kiểm tra việc lạm dụng quyền lực của người đại diện của họ—cộng đồng có thể bỏ phiếu về phần thưởng token có điều kiện đối với các mục tiêu hiệu suất nhất định.
Các giao thức cũng có thể giới thiệu các ủy ban đại diện phù hợp với các sáng kiến cụ thể. Ví dụ: giao thức đặt cọc thanh khoản (liquid staking) Lido có các ủy ban về tài trợ hệ sinh thái, cung cấp nguồn lực, v.v. DeDAO—đơn vị quản lý dự án DeGods NFT—có một cách tiếp cận khác, họ có các ủy ban khác nhau bao gồm các nhà lãnh đạo cộng đồng, những người đại diện được bầu và một "đội ngũ gồm các Alpha Gods". Có thể khuyến khích những người đại diện chất lượng cao bằng cách điều chỉnh phần thưởng cho những người đại diện thể hiện hành vi tích cực, chẳng hạn như tích cực đóng góp vào các cuộc thảo luận và duy trì tỷ lệ chấp thuận cao. Nếu thiết lập một kế hoạch đại diện một cách cẩn thận, điều này có thể dẫn đến các hành động quản trị mang tính tập trung và có chủ ý mà không bị các nhóm lợi ích can thiệp.
Ngay cả trong các giao thức không phát triển hệ thống người đại diện, việc ủy quyền token có thể là một cách có ý nghĩa để giảm thiểu tác hại của tính dân chủ trực tiếp. Những người nắm giữ cổ phần có số lượng token nhỏ và thời gian hạn chế có thể ủy quyền cổ phần của họ cho các chuyên gia có nhiều thông tin hơn và những người có cổ phần lớn nhưng xung đột lợi ích có thể góp phần đáng tin cậy vào tính phi tập trung. Các ủy quyền này có thể được thực thi bằng các hợp đồng pháp lý hoặc thậm chí là thông qua các hợp đồng thông minh.
Chế độ một token một phiếu bầu (One-Token-One-Vote) và sự thống trị của cá voi
Các giao thức tiền điện tử phi tập trung trên danh nghĩa thường bị chi phối bởi các nhà phát triển và nhà đầu tư ban đầu của các giao thức đó; điển hình là phần lớn các token đang lưu hành đã được tích lũy cho các nhóm này. Các mục đích phi tập trung sẽ mong muốn giảm thiểu tác động quá lớn của những cá voi này.
Trước đây chúng tôi đã đề xuất sử dụng việc bỏ phiếu căn bậc hai để thực hiện chính xác điều đó. Trong cơ chế này, những người tham gia giao thức sẽ bỏ phiếu theo tỷ lệ căn bậc hai của số dư token của họ—để một cá nhân có 25 token chỉ có quyền biểu quyết gấp 5 lần so với một cá nhân có 1 token. Nếu một người kiếm được nhiều token hơn thì người đó sẽ có nhiều quyền biểu quyết hơn, nhưng điều đó chỉ mang tính tuyến tính phụ. Trên thực tế, những người tham gia giao thức nhỏ hơn sẽ có tiếng nói hơn trong quản trị giao thức, và điều này sẽ tạo ra sự cân bằng giữa tính hiệu quả (tối đa hóa khoản hoàn trả dự kiến cho tất cả các chủ sở hữu token) và tính công bằng (tất cả các chủ sở hữu token đều có tiếng nói).
Tuy nhiên, vì ví tiền điện tử thường không bị ràng buộc với danh tính trong thế giới thực nên một người hoặc một tổ chức có thể phân bổ số dư token lớn trên nhiều ví để tích lũy thêm quyền biểu quyết. Việc giải quyết vấn đề "Sybil" này hoàn toàn là một thách thức, nhưng có một số cách khả thi để giảm thiểu vấn đề này. Có các giải pháp nhận dạng (là những giải pháp sẽ liên kết ví tiền điện tử với các cá nhân đứng sau chúng); các giải pháp ma sát (là những giải pháp khiến việc thực hiện các cuộc tấn công Sybil trở nên tốn kém); và các giải pháp thách thức (là những giải pháp khuyến khích người tham gia kiểm soát giao thức). Chúng tôi có đưa ra các ví dụ về từng cách tiếp cận trong phần mà chúng tôi đã liên kết ở trên.
DAO nên coi việc lựa chọn cơ chế bỏ phiếu chỉ là một công cụ trong bộ công cụ rộng hơn để chống lại cơ thế một token một phiếu bầu (one-token-one-vote). Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các đòn bẩy khác. Chẳng hạn, các giao thức có thể phân biệt các loại token để một số token nhất định có thể đủ điều kiện cho năng suất cao hơn nhưng không thể được sử dụng để tham gia việc quản trị. Điều này có thể khuyến khích cá voi rút bớt các khoản dự trữ token quản trị của họ để ủng hộ việc nắm giữ một đợt token với phần thưởng bằng tiền cao hơn.
Các cơ chế chung để xây dựng thêm "lớp da trong trò chơi (skin in the game)" trong quản trị, tức là việc tự chấp nhận rủi ro của riêng cá nhân trong trò chơi, cũng có thể hữu ích, như Vitalik Buterin đã từng viết về chủ đề này. Một ví dụ là khóa token của những chủ sở hữu bỏ phiếu ủng hộ đề xuất cho đến khi đề xuất đó được thực hiện. Các giao thức nên sẵn sàng tổng hợp những ý tưởng này và những ý tưởng khác để đáp ứng nhu cầu quản trị của chính họ dựa trên bất kỳ điểm tập trung nào được quan sát thấy.
Lời kêu gọi thử nghiệm
Việc quản trị trong các giao thức tiền điện tử blue-chip khá cũ và các DAO đã hội tụ trên các cơ chế tương tự. Chúng tôi tin rằng các giải pháp quản trị không nên là một giải pháp chung áp dụng cho tất cả, mà thay vào đó nên là các giải pháp chuyên biệt cho các nhu cầu của các giao thức cụ thể. Các giao thức và chủ sở hữu token của các giao thức đó nên cân nhắc kỹ lưỡng việc thử nghiệm các ý tưởng mới.
Tại Jump Crypto, chúng tôi tin rằng sự đổi mới và thử nghiệm nhanh chóng, mang tính đặc trưng cho bối cảnh tiền điện tử sẽ đóng một vai trò trong quản trị giao thức. Xét cho cùng, quản trị mang tính tập trung có thể giúp các giao thức đang tồn tại những vấn đề khởi động nguội (cold start) ban đầu của chúng, nhưng quản trị mang tính phi tập trung thực sự là một tính năng quan trọng để đảm bảo rằng chúng không bị cứng nhắc. Các giao thức phải nhạy cảm với nhu cầu quản trị của chúng và đảm bảo rằng chúng đang tận dụng tất cả các tùy chọn để có thể quản trị phi tập trung lành mạnh.
Bài viết này bao gồm đường link đến các trang web của bên thứ ba hoặc các nội dung khác chỉ dành cho mục đích cung cấp thông tin (“Trang web của bên thứ ba”). Trang web của bên thứ ba không thuộc quyền kiểm soát của CoinMarketCap và CoinMarketCap không chịu trách nhiệm về nội dung của bất kỳ Trang web của bên thứ ba nào, bao gồm nhưng không giới hạn bất kỳ đường link nào có trong Trang web của bên thứ ba, hoặc bất kỳ thay đổi hoặc cập nhật nào đối với Trang web của bên thứ ba. CoinMarketCap chỉ cung cấp các đường link này cho bạn nhằm mục đích thuận tiện, và việc đưa vào bất kỳ đường link nào không ngụ ý về sự xác nhận, chấp thuận hoặc đề xuất của CoinMarketCap đối với trang web hoặc bất kỳ sự liên kết nào với các nhà điều hành của họ. Bài viết này được sử dụng để và chỉ được sử dụng để cung cấp thông tin. Điều quan trọng là bạn phải tự nghiên cứu và phân tích trước khi đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào liên quan đến bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ nào được mô tả trong bài viết. Bài viết này không nhằm mục đích và sẽ không được hiểu là lời khuyên tài chính. Các quan điểm và ý kiến được trình bày trong bài viết này là của [công ty] của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của CoinMarketCap.
