Polkadot ağına parachain olarak bağlanmak isteyen projelerin, parachain yuvaları için düzenlenen açık artırmaları kazanması gerekiyor.
Polkadot ağına parachain olarak bağlanmak isteyen projelerin, parachain yuvaları için düzenlenen açık artırmaları kazanması gerekiyor. Şimdi gelin, bu sürecin nasıl çalıştığını ana hatlarıyla inceleyelim.
Parachain'ler, Polkadot ve Kusama ekosisteminde birbirine paralel olarak çalışan birinci katman blockchain yapılarından meydana geliyor. Polkadot ve Kusama üzerindeki parachain'ler; ağın kalbini oluşturan, her parachain'in çalışmasını güvence altına alan ve ağı koordine eden blockchain olan Relay Chain üzerinde bir parachain yuvasına (slot) bağlanıyor.
Her parachain birbirinden farklı çalışabilir ve farklı kullanım senaryolarına uygun biçimde oluşturulabilir. Söz gelimi oyun, akıllı sözleşme, merkeziyetsiz finans (DeFi), kimlik yönetimi veya başka herhangi bir blockchain kullanım senaryosu için özel olarak tasarlanabilirler.
Bu özellik önemli, zira her kullanım senaryosu için aynı türden blockchain kullanımı verimli olmaz. Blockchain yapıları, kimi kullanım senaryolarını diğerlerinden daha iyi desteklemek için tasarlanabilir ve her birinin güvenlik açısından farklı ihtiyaçları bulunabilir. Polkadot ve Kusama, parachain'lere özelleştirme yeteneği vererek, genel blockchain yapılarına kıyasla rekabet avantajı sağlıyor.
Merkeziyetsiz uygulamalar (DApp), parachain'lerin üzerine inşa edilebiliyor. Bazı parachain'ler, kendi DApp ve hizmet ekosistemlerini barındıracak şekilde tasarlanabiliyor. Sistem, zincirler arasında yalnızca tokenlerin değil, her türlü veriyi sorunsuz ve güvenli şekilde göndererek, parachain'lerin birlikte çalışmasına izin veriyor. Yani, farklı zincirdeki merkeziyetsiz uygulamalar birbirleriyle iletişim kurabilir. Herhangi uygulama veya blockchain ağı, halihazırdaki kullanım senaryolarının ötesine geçebilir.
Polkadot ayrıca, kendi köprü ağını kullanarak parachain'leri Bitcoin ve Ethereum gibi harici ağlara da bağlayabilir.
Join us in showcasing the cryptocurrency revolution, one newsletter at a time. Subscribe now to get daily news and market updates right to your inbox, along with our millions of other subscribers (that’s right, millions love us!) — what are you waiting for?
Parachain Slot Kiralamak
Herhangi bir blockchain'in Polkadot ekosistemine bir parachain olarak katılması için, öncelikle slot kiralama süresi boyunca ağın yerel tokenini (Polkadot için DOT ve Kusama için KSM) kilitlemesi ve Relay Chain üzerinde bir slot kiralaması gerekiyor. Bir parachain, Relay Chain üzerinde slot edinmeyi başarırsa, slot kiralama süresi boyunca ağa bağlantı kurabiliyor.
Kira sona erdikten sonra, slot kullanımı için kilitlenen toplam token projeye iade ediliyor. Bu noktada, parachain'ler tarafından Polkadot'a bağlanmak için ek ücret ödenmediğinden, bir parachain yuvasını kiralamanın maliyeti, kilitlenen tokenlerin stake etmek gibi gelir sağlayacak modellerde kullanmama nedeniyle kaçırılan fırsat maliyeti olarak hesaplanır.
Kiralama, Kusama'da maksimum 48 hafta ve Polkadot ağında ise 24 aya kadar sürebilir.
Teorik hesaplama limitlerine göre, olgunluğa ulaşan her ağın yaklaşık 100 parachain yuvasına destek verebileceği tahmin ediliyor. Bununla birlikte, parachain yapıları birçok projeye ev sahipliği yapabileceği ve parathread olarak bağlanması durumunda birkaç blockchain ağının tek yuvayı paylaşabileceğinden, ağ üzerinde yalnızca 100 projenin çalışabileceği anlamına çıkmayabilir. Yakın gelecekte maksimum parachain sayısını artırabilecek araştırmalar yürütülüyor.
Her slot, kiralama süresinin bitiminden kısa süre önce açık artırmaya çıkıyor. Ekipler, parachain olarak devam etmek isterlerse tekrar teklif yapabiliyor. Kiralama yuvaları değiştirilebilir olduğundan ekipler, sürekliliği korumak adına mevcut kiralama süresi sona ermeden önce başka bir yuva için teklif verebiliyor. Ekipler ayrıca, Relay Chain üzerinde uzun vadeli slot kiralamak istemezse, "kullandığın kadar öde" temeline dayalı Polkadot'a bağlanma seçeneğine sahip olabilir. Bu seçenek, yeni zincirler ve az trafiğe sahip olan projeler için daha ekonomik olabilir.
Parachain Slot Bağlantı Maliyeti
Ekiplerin parachain yuvası için teklif verdiği miktar arz ve talebe bağlı olduğundan, önceden belirlenmiş sabit bir fiyat söz konusu değil. Açık artırma teklifi başarılı olursa, tokenler kiralama süresi boyunca kilitleniyor ve kiralama süresi dolduğunda iade ediliyor. Yani kiralamanın gerçek maliyeti, bahsi geçen süre boyunca tokenleri stake etmemenin fırsat maliyeti şeklinde tanımlanabilir.
Harmanlayıcı (collator) çalıştırmak nispeten küçük bir maliyet doğuruyor. Ancak güvenlik zaten Polkadot doğrulayıcı havuzu tarafından sağlandığından diğer blockchain yapılarına kıyasla daha az maliyet ve iş gerektiriyor. Genel olarak trafiği yüksek uygulamalar için parachain modeli, akıllı sözleşmeler aracılığıyla geliştirilmek veya bağımsız blockchain olarak inşa edilmekten daha ekonomik.
Kitle Kredisi
Parachain ekipleri, açık artırma teklifleri için ihtiyaç duydukları tokenleri, kitle kredisi adı verilen sistem aracılığıyla topluluktan alma seçeneğine sahip. Kitle kredisine katkıda bulunan token sahipleri, ekibin bir yuva kazanacağını varsayarak, belirledikleri miktardaki tokeni parachain slot kiralama süresi boyunca kilitlemeyi kabul etmiş oluyor.
Kiralama sonrası, katkıda bulunulan tokenlerin tamamı, gerçek sahibine geri döndürülüyor. Ekibin açık artırma teklifi vermesi gibi, kitle kredisine katılmanın maliyeti de, kiralama süresi boyunca tokenleri transfer edememek ve haliyle stake edememek sonucunda elden kaçan fırsat maliyeti kadar oluyor. Kitle kredisine katkıda bulunanların katılımları karşılığında nasıl ödüllendirecekleri parachain ekibi tarafından belirleniyor.
Açık Artırma Sistemi
Parachain slot açık artırmaları, aslında mum müzayedesi olarak adlandırılan yöntemin değiştirilmiş hali.
Mum müzayedeleri 17'nci yüzyıla kadar dayanıyor. Açık artırmanın, mumun yandığı süre içinde gerçekleşmesi nedeniyle bu şekilde adlandırılıyor. Mum müzayedelerinin arkasındaki fikir, katılımcıların müzayedenin ne zaman sona ereceğini tam olarak bilmemeleri nedeniyle, açık artırma öğesinin gerçek değerine erkenden ulaşma olasılığının daha yüksek olması ve daha isabetli fiyat keşfi yapılmasıydı. Web3 Foundation tarafından paylaşılan araştırmada gösterildiği üzere blockchain teknolojisi, mum açık artırmalarını daha verimli hale getirmeyi sağladı.
Polkadot ve Kusama üzerindeki açık artırmalar, teklif ve kitle kredisi katkılarının sadece belirli bir süre devam edebileceği esasına dayanıyor. Sürenin sona ereceği, yani açık artırmanın kesin olarak kapanacağı an, doğrulanabilir rastgele işlev (VRF) ismi verilen özel bir algoritmayla, geriye dönük olacak biçimde zincir üzerinde belirleniyor.
VRF tarafından belirlenen süre içinde en yüksek teklifi veren müzayedeyi kazanıyor. Bu yöntem, müzayedeye çıkarılan varlığı gerçek değerinin altında edinmek adına teklifleri son ana kadar bekletme stratejisini ortadan kaldırdığı için adil bulunuyor ve fiyat keşfini daha isabetli biçimde gerçekleştiği için kullanılıyor.
Açık artırmaya teklif vermeden önce ekipler, Kusama üzerinde maksimum 48 hafta ve Polkadot'ta ise 24 aya kadar olmak üzere, istedikleri kiralamanın dönemini ve uzunluğunu belirtmek durumunda. Böylece parachain'in başka bir açık artırmaya sunulmadan önce ağa kesintisiz bağlantıyı ne kadar sürdüreceği ve ayrıca yatırımın (ve kitle kredisi katkılarının) ne kadar süreyle kilitleneceği belirleniyor. Her müzayede belirli bir parachain yuvası için gerçekleşiyor ve tek seferde yalnızca bir müzayede yapılıyor.
Açık Artırma Zaman Çizelgesi
Parachain'lerin kullanıma açılması çok aşamalı Polkadot işlemlerinin son adımı oluyor. Bu süreçte parachain ve açık artırmalar ilk olarak Polkadot'un kanarya ağı olan Kusama üzerinde kullanıma açılıyor.
Kusama, Polkadot ile neredeyse aynı kodla çalışan ve gerçek ekonomik teşviklerle oluşturulmuş canlı bir ağ. Hızlı bir şekilde değişiklik yapmak isteyen ekiplere deneysel bir geliştirme ortamı sağlayabilecek, seri hareket eden bir platform olarak tasarlandı. Aynı zamanda projelerin Polkadot üzerinde kullanıma açılmadan önce test edilmesini sağlıyor.
Bu yazının hazırlandığı esnada, Kusama parachain slot müzayedeleri çoktan başlamıştı. Eksiksiz bir denetim gerçekleştikten ve parachain'lerin Kusama'da sorunsuz çalıştığı kanıtlandıktan sonra Polkadot üzerinde başlaması bekleniyor. Polkadot üzerindeki herhangi bir değişiklik veya yükseltme sürecinde olduğu gibi, açık artırmalar da ağın zincir üstü yönetişimi tarafından etkinleştirilmesi gerekecek.
Kusama üzerinde gerçekleşen mevcut açık artırmaları takip edin. Nasıl çalıştıkları hakkında daha fazla bilgi edinin. Ayrıca kitle kredisine nasıl katkıda bulunacağınızı öğrenin.
Bu makalede, yalnızca bilgi amacıyla, üçüncü taraf web siteleri veya harici içeriklere bağlantılar yer almaktadır ("Üçüncü Taraf Siteleri"). CoinMarketCap Üçüncü Taraf Siteleri, CoinMarketCap'ın kontrolü altında değildir. CoinMarketCap, Üçüncü Taraf Sitelerinde yer alan herhangi bir bağlantı veya Üçüncü Taraf Sitesindeki herhangi bir değişiklik veya güncelleme de dahil olmak üzere herhangi bir içerikten sorumlu değildir. CoinMarketCap sadece size kolaylık sağlamak için bu bağlantıları sunmaktadır. Site üzerinde herhangi bir bağlantının yer alması, sitenin CoinMarketCap veya operatörleri ile herhangi bir ilişki içinde olduğu, onaylandığı, kabul edildiği veya önerildiği anlamına gelmez. Bu makale kullanıcılar için tasarlanmıştır ve yalnızca bilgilendirme amacıyla kullanılmalıdır. Açıklanan ürün veya hizmetlerle ilgili herhangi bir maddi karar vermeden önce kendi araştırma ve analizinizi yapmanız gerekmektedir. Bu makale yatırım tavsiyesi olarak tasarlanmamıştır ve o şekilde yorumlanmamalıdır. Bu makalede yer alan görüş ve yorumlar yazarın [şirketin] kendi görüşleridir. CoinMarketCap'in görüşlerini yansıtmamaktadır.
