Birden çok katılımcı tarafından erişilen ve birden fazla yerde saklanan kayıt defteri. Blockchain teknolojisinin temeli.
Dağıtık defterler, merkeziyetsiz ağ üzerindeki katılımcılar arasında çoğaltılır ve senkronize edilir. Defter, ödemeler dahil olmak üzere katılımcılar arasındaki etkileşimleri (
işlemleri) kaydetmek için kullanılır.
Bu teknoloji, birçok işletme ve finans kurumu tarafından tercih edilen
merkezi sistemlerle taban tabana zıt biçimde çalışır. İş dünyasında kayıt defterleri genellikle karmaşık, hantal ve pahalıdır. Dışarıdan müdahalesi ise çok kolaydır. Bunun da ötesinde, defterin farklı sürümleri oluşması durumunda senkron sorunu doğabilir. Haliyle paydaşlar yanlış veya eksik bilgiler üzerinden hareket edebilir.
Merkeziyetsiz defterler hiç kimsenin kontrolü altında değildir. Bunun yerine her katılımcı veya düğümün (
node) elinde, verilerin birkaç saniye içinde güncellenen kopyası bulunur. Katılımcılar,
konsensüs yoluyla defter üzerindeki kayıt ve değişiklikler üzerinde uzlaşma sağlar. Tüm katılımcılar eşit hakka sahiptir ve işlemleri yönlendirmesi gereken merkezi aracıya ihtiyaç yoktur.
Bunlara ek olarak dağıtık defter teknolojisi, oldukça yüksek düzeyde güvenlik sağlar. Şifrelenmiş (
kriptografik) veri ve
dijital imza teknolojisinin kullanılması sayesinde katılımcılar, deftere kaydedilen işlemlerin gerçekliğinden ve kötü aktörlerin müdahalesi olmadan sadece meşru göndericiler tarafından oluşturulduğundan emin olur.
Dağıtık defter teknolojisi genellikle Bitcoin'in temelini oluşturan yapı şeklinde bilinir. Buna karşın DLT ve
blockchain ağları hem
kripto para birimleri gibi herkese açık ortamlarda, hem de işletmeler gibi özel ve kapalı ortamlarda çalışacak farklı kullanım senaryolarına uygundur. Bunları destekleyen teknoloji ve
protokoller, katılımcıların üçüncü şahıs veya kurumlara güvenmek zorunda kalmadan işlem yapmasına izin verir. Örneğin Bitcoin blockchain ağının katılımcıları, herhangi bir merkez bankası veya takas kurumuna güvenmek zorunda kalmadan işlem gerçekleştirebilir.