Bitcoin'e giriş: Dünyanın ilk ve en büyük kripto para birimi ve Bitcoin blockchain hakkında bilmeniz gereken en önemli konuları sizler için derledik.
Bitcoin, dünyanın en büyük kripto para birimi. Buna rağmen birçok kişi Bitcoin'in temel özelliklerinin ne olduğunu bilmiyor.
Söz gelimi Bitcoin, herhangi bir aracıya güvenmeye ihtiyaç duymadan kullanıcıların para göndermesine izin veren dünyadaki ilk merkeziyetsiz eşler arası (P2P) ödeme ağı olarak tarihe adını yazdırdı. Fikir, 1998 yılında Wei Dai tarafından "cryptocurrency (kripto para)" olarak adlandırıldı ve nihayetinde 2009 yılında Satoshi Nakamoto adlı gizemli bir kişi ya da kişiler tarafından gerçeğe dönüştürüldü. Satoshi, 2010 yılında ortadan kayboldu ve o gün bugündür kimliği bilinmiyor.
Kimileri, Bitcoin'in muhtemelen Satoshi, madenciler veya balinalar tarafından kontrol edildiğini düşünse de, gerçekte hiç kimse ağı kontrol etmiyor. Ağ, tamamen kullanıcılarına ait. Bitcoin, sadece tüm kullanıcılar arasında fikir birliği oluştuğu zaman çalışıyor ve bu işlem madencilik ismi verilen süreçle gerçekleşiyor. Bu süreçte, her işlemin geçerliliği kontrol ediliyor. Madenciler, BTC cinsinden ödül kazanmak için bu iş için ayarlanmış donanımlar kullanıyor. Bununla birlikte ağ, işlemin ön ucunda mobil uygulama, para göndermek veya almak için dijital cüzdan içeren bir bilgisayar programı biçiminde çalışıyor.
CoinMarketCap, Bitcoin hakkında oluşan yanlış anlaşılmaları netleştirmek üzere maddeler halinde konuyu ele alıyor:
- "Bitcoin hesabı (cüzdan)" nasıl oluşturulur?
- Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin nasıl değeri olabiliyor?
- Bitcoin güvenliği
- Bitcoin'i etkileyen en büyük siber saldırılar
Join us in showcasing the cryptocurrency revolution, one newsletter at a time. Subscribe now to get daily news and market updates right to your inbox, along with our millions of other subscribers (that’s right, millions love us!) — what are you waiting for?
Bitcoin Hesabı Nasıl Oluşturulur?
Ekosisteme yeni dahil olanlar, Bitcoin sahibi olmak için Bitcoin hesabı oluşturmaları gerektiğini düşünüyor. Oysaki bu yanlış bir bilgi.
Ortada ne bir Bitcoin bankası var, ne de Bitcoin sözleşmesi. Minimum Bitcoin yatırımı diye bir şey de yok. Zira Bitcoin, banka gibi çalışmıyor. Daha çok, sürekli genişleyen ve herkesin paralarını yatırmak için kişisel kasasını bulabileceği dev bir kasa zinciri gibi düşünmek gerek.
Bitcoin hesabı diye düşünülen olgu aslında Bitcoin cüzdanı. Bitcoin para birimini göndermeye ve almaya yarıyor. Gelgelelim, sahip olunan Bitcoin miktarı cüzdanda görüntülense de, herhangi bir bilgisayarda dosya olarak saklanmıyor. Bunun yerine cüzdan, blockchain diye tabir edilen sanal kasa zincirinin dijital erişim anahtarı gibi hayal edilmeli. Erişim anahtarı sayesinde paralara daima erişmek mümkün.
Yatırımcıların kullanımına uygun birçok cüzdan var:
- Masaüstü cüzdan: Kripto paraları bilgisayardan yönetmeye olanak sağlar. Exodus gibi bir cüzdan kullanabileceği gibi, Bitcoin sitesinden farklı seçenekler de incelenebilir.
- Sıcak cüzdan: İnternete bağlı cüzdanlara sıcak cüzdan (hot wallet) ismi veriliyor. Hem mobil hem de masaüstü cüzdanlar sıcak cüzdan sınıfına giriyor. Ne zaman ki donanımlar kalıcı olarak internet dışında tutulabilirse, o zaman soğuk cüzdan olarak adlandırılıyor. Sıcak cüzdanlar, soğuk cüzdanlara kıyasla daha az güvenli kabul ediliyor.
- Donanım veya soğuk cüzdan: Soğuk cüzdanlar genellikle, kripto paraları yönetmek adına bilgisayara bağlanan USB belleklere benziyor. En popüler isimler arasında Trezor ve Nano Ledger bulunuyor. Soğuk cüzdanlar, en güvenli seçenek olarak kabul ediliyor.
- Mobil cüzdan: Kripto paraları taşıma veya saklama gibi işlemlerin akıllı telefon üzerinden yapılmasını mümkün kılan uygulamalar bu sınıfa giriyor. Ancak bu seçenekte, telefona erişim kaybedilirse, cüzdana ve kripto para birimlerine de erişim kayboluyor. Mobil cüzdan uygulamalarını App Store ya da Google Play üzerinden indirebilirsiniz.
- Kağıt cüzdan: Kağıt cüzdanlar artık kullanılmıyor, ancak prensip olarak kağıtla Bitcoin adresi oluşturmak mümkün. Gelgelelim, kağıdın kaybolması ya da zarar görmesi kolay olduğu için bu seçenek güvensiz sayılıyor.
Sıcak ve soğuk cüzdan arasındaki farklar, yeni başlayanlar için en iyi sıcak cüzdan uygulamaları ve 2022'nin en iyi Bitcoin cüzdanları konularında hazırladığımız yazılarımıza göz atın.
Bitcoin'e Değerini Veren Ne?
Bitcoin'e karşı duruş sergileyenler genellikle "Bitcoin'in neden değeri var?" diye soruyor ve Bitcoin ağının temel bir değer oluşturamayacağını öne sürüyor.
Bilinmesi gereken gerçek şu ki; Bitcoin'e değerini veren sunduğu fayda ve insanların ona atfettiği güvende saklı. Popüler teoriler arasında, genel olarak kripto para birimlerinin ve özellikle Bitcoin'in, dolar gibi itibari (fiat) para birimlerine kıyasla daha iyi bir değer önerisi sunduğu yönünde. Fiziksel dolar banknotlarının gerçek anlamda değeri olmamasına rağmen, para sistemine güvendiğimiz için mal ve hizmet ödemelerinde kullanıyoruz. Para sistemi, değerini ülke ekonomisinden ve vatandaşların ürettiği mal ve hizmetlerin toplamından alıyor.
Bitcoin de aynı şekilde… Herhangi bir aracıya güvenmeye gerek kalmadan, hızlı ve ucuz biçimde para transferi yapmak gibi, insanların değerli bulduğu bir hizmet sunduğu için değeri var. Dahası, toplam arz miktarı sınırlı düzeyde. Haliyle, Bitcoin'in değerli bir emtia olduğu sonucu çıkarıldıkça, daha fazla kişinin satın almak isteyeceği ve kısıtlı arz nedeniyle değerinin yükseleceği düşünülebilir. Bu durum, Bitcoin'in altın gibi değer saklama aracı olarak kabul edilmesini sağlıyor. Sadece para gönderme kolaylığı sağladığı için değil, aynı zamanda güvenli ağ sunduğu ve değer saklama özelliğine sahip olduğu için de Bitcoin değerli. Bu nedenle Bitcoin, 2008'de piyasaya sürülmesinden bu yana en iyi performans gösteren yatırım varlıklarından biri oldu.
Bitcoin Güvenli mi?
Şurası bir gerçek ki Bitcoin, muhtemelen bildiğimiz ve bugün kullandığımız paralardan çok daha güvenli.
Örneğin, Bitcoin tarafından kullanılan protokol ve şifreleme standardının, mevcut bilgi işlem teknolojisi ile hacklenmesi mümkün değil. Bitcoin ekosistemindeki en büyük güvenlik riskini kullanıcının kendisi oluşturuyor. Haliyle siber suçlular, dolandırıcılık veya kimlik avı saldırılarını tercih ediyor. Ayrıca kripto para borsaları ve cüzdanlar da hedef alınabiliyor. Gelgelelim bu durum, Bitcoin ağının güvenli olmadığı anlamına gelmiyor. Tıpkı bir banka soygununun, itibari (fiat) parayı güvensiz hale getirmemesi gibi.
Üstelik, düzenli aralıklarla Bitcoin ağı güncelleniyor ve ağı tehlikeye atacak ihtimaller gün geçtikçe azalıyor. Bilindiği kadarıyla Bitcoin blockchain hiç saldırıya uğramadı. Bitcoin, kuantum hesaplamaya karşı potansiyel olarak savunmasız durumda, ancak şifreleme güvenliğine dayanan geleneksel bankacılık sistemi de aynı durumda. Yine de kuantum hesaplama, kısa vadede ağ için tehdit oluşturacak seviyede değil.
Bitcoin'in Etkilendiği Siber Saldırılar
Bitcoin ağının belli bir merkezi olmaması ve Bitcoin bankası gibi bir yapının bulunmaması, Bitcoin'in asla çalınamayacağı anlamına gelmiyor.
Tam tersine, en büyük kripto siber saldırılarında milyonlarca Bitcoin çalındı. Örneğin 2011'de Mt.Gox saldırıya uğradı ve 850.000 BTC çalınarak en büyük hırsızlık vakası kayda geçti. Günümüzde, kurbanların kayıplarının en azından bir kısmının kurtarmasına yardımcı olacak bir rehabilitasyon planı hayata geçirildi.
Bir başka büyük olay da 2016'da Bitfinex'e yapılan saldırıydı. Siber korsanlar, 60 milyon dolar değerinde BTC çaldı. 2022 yılında kripto paralar kurtarıldı ve şu anda 3,6 milyar dolar ediyor. İddiaya göre siber saldırıdan bir çift sorumlu, ancak mahkeme henüz sonuçlanmış değil.
Bununla birlikte kripto para saldırıları sadece borsalarla sınırlı değil. Gündelik kullanıcıların Bitcoin dolandırıcılığıyla karşılaşması ve tuzağa düşme olasılığı daha yüksek. En sık karşılaşılan Bitcoin dolandırıcılık çeşitleri arasında şunlar var:
- Kaybolan kripto paraları kurtarma karşılığında yüklü meblağ isteyen "Bitcoin kurtarma hizmetleri".
- Herhangi bir risk içermeden mantık dışı getiri vadeden alım satım sistemi dolandırıcılığı.
- Ünlü simaların sahte sosyal medya hesaplarının kullanıldığı Bitcoin dolandırıcılık vakaları.
- Kullanıcıları kandırarak cüzdan şifrelerini hedefleyen kimlik avı saldırıları.
- Yatırımcıların cüzdanlarındaki paraya erişmek için gönderilen sahte donanım cüzdanları.
Deneyimli kullanıcılar yüzde 90 ihtimalle dolandırıcılık vakalarından korunsa da, Bitcoin ekosistemine yeni dahil olanlar için bu durum zor olabilir. Dolayısıyla şunları akılda tutmakta fayda var:
- Ortada ne bir Bitcoin bankası var, ne de Bitcoin hesabı.
- Eğer kurtarma ifadenizi (seed phrase) kaybederseniz, paralarınızı geri alamazsınız.
- Soğuk (donanım) cüzdanlar sıcak (yazılım) cüzdanlardan daha güvenlidir.
- Bitcoin dolandırıcılıklarında daima, para kazanmanın çok kolay olduğu vurgusu yapılır. Elbette öyle değil…
Bitcoin tarihçesi ve fiyat geçmişi yazımız sayesinde, Bitcoin'in nasıl doğduğunu ve geliştiğini ayrıntılı biçimde öğrenebilirsiniz.
Güvenliği elden bırakmayın ve Bitcoin'in olumlu yönlerinin tadını çıkarın!
Bu makalede, yalnızca bilgi amacıyla, üçüncü taraf web siteleri veya harici içeriklere bağlantılar yer almaktadır ("Üçüncü Taraf Siteleri"). CoinMarketCap Üçüncü Taraf Siteleri, CoinMarketCap'ın kontrolü altında değildir. CoinMarketCap, Üçüncü Taraf Sitelerinde yer alan herhangi bir bağlantı veya Üçüncü Taraf Sitesindeki herhangi bir değişiklik veya güncelleme de dahil olmak üzere herhangi bir içerikten sorumlu değildir. CoinMarketCap sadece size kolaylık sağlamak için bu bağlantıları sunmaktadır. Site üzerinde herhangi bir bağlantının yer alması, sitenin CoinMarketCap veya operatörleri ile herhangi bir ilişki içinde olduğu, onaylandığı, kabul edildiği veya önerildiği anlamına gelmez. Bu makale kullanıcılar için tasarlanmıştır ve yalnızca bilgilendirme amacıyla kullanılmalıdır. Açıklanan ürün veya hizmetlerle ilgili herhangi bir maddi karar vermeden önce kendi araştırma ve analizinizi yapmanız gerekmektedir. Bu makale yatırım tavsiyesi olarak tasarlanmamıştır ve o şekilde yorumlanmamalıdır. Bu makalede yer alan görüş ve yorumlar yazarın [şirketin] kendi görüşleridir. CoinMarketCap'in görüşlerini yansıtmamaktadır.
