CMC Crypto Playbook 2023: NFT Piyasası — 2022 Özeti ve 2023 Görünümü - Sfermion

Sfermion'dan yatırımcı Mo Patel ile bir araya gelen CMC, son derece zorlu geçen 2022 yılını geride bırakan NFT pazarının genel performansı ve büyüme sürecinin yanı sıra Sfermion'un 2023 yılından beklentileri hakkında konuştu.

S1: 2022'de NFT pazarının başarısını nasıl yorumlarsınız?

2022'deki ayı piyasası ve sektördeki genel gerileme nedeniyle NFT işlem hacmi öyle bir düşüşle karşı karşıya kaldı ki, NFT'lerin öldüğüne dair endişe oluştu. Öte yandan, 2021'deki boğa piyasasının meydana getirdiği yüksek hacim ve aşırı popülerliği hariç tutarsak, 2022 yılında NFT piyasası birçok alanda ilerledi. NFT işlem hacmindeki büyük düşüşe kıyasla NFT transferlerinde çok da fazla gerileme olmaması, insanların hala NFT kullandığını ve gerilemenin yalnızca piyasa trendlerinden kaynaklandığını gösteriyor.

Örneğin, Arbitrum ve Optimism gibi ikinci katman (L2) çözümlerinin benimsenmesiyle birlikte, içinde NFT bulunan benzersiz adres sayısındaki artış, L2 alanındaki işlemlerin arttığını ortaya koyuyor. Bu arada Polygon, NFT iş geliştirme alanında da aktif bir isim. Web2 özelliklerini ve var olan kullanıcıları blockchain alanına çekmeye devam ediyor.

Yüksek satış hacimleri ve gittikçe artan üretim miktarıyla müzik NFT'leri, birden fazla platformda başarılı sonuçlar elde ediyor.

Aave'nin Mayıs 2022'de kullanıma açılmasından bu yana yaklaşık 100 bin kullanıcıya sahip olan Lens Protocol gibi farklı şekillerde NFT kullanan sosyal Web3 platformları da ilgi görüyor. Dikkate alınması gereken çok sayıda sayısal veriye ek olarak, NFT popülerliğine kayıtsız kalmayan Web2 geliştiricileri, yeni NFT'ler oluşturmak için hızla Web3 alanına giriyor. Bu durum sadece nicel değil, nitelik açısından da sektörün öne çıktığını gösteriyor. Tüm bu göstergeler, NFT piyasasının elde ettiği başarıyı ve kısa sürede yakaladığı küresel ilgiyi ortaya çıkarıyor.

Sektöre yeni dahil olanlar arasında önde gelen Web2 geliştiricileri, yerleşik ve kalıcı ürünler ortaya çıkarmış oyun stüdyoları var. Şimdilerde NetEase, Pixel Gaming, Wildlife, Square Enix, Ubisoft ve Zynga gibi firmalar da yeni uygulamalarında Web3 ve NFT kullanan isimler arasına katıldı. Gucci, Nike, Adidas ve Prada gibi üst düzey markaların hepsi, müşterileriyle daha iyi bağlantı kurmak adına pazarlama alanında NFT varlıklarını kullanıyor. Günlük yarım milyardan fazla aktif kullanıcısı (DAU) bulunan Instagram, etkili bir NFT pazarına dönüştü.

NFT terimini kullanmayı reddetmesine rağmen Reddit, yıl içinde dijital koleksiyon avatar programında çekirdek NFT teknolojisine yer verdi. Bu hamlenin ardından çok sayıda yeni kullanıcı ve dijital cüzdan sahibi ekosisteme dahil oldu.

Yukarıda bahsettiğimiz NFT uygulamaları, dijital mülkiyet haklarının ve entegre varlıkların sorunsuz biçimde çalışmasına izin veriyor. Piyasadaki mevcut fiyat dalgalanmalarına rağmen, en büyük geliştiricilerin ve markaların NFT alanına katılımının artması ve yaptıkları yenilikçi hamleler önemli. Zira projelerin hayata geçmesi ve piyasada ilerleme yaşanması durumunda dikkat çeken bir büyümenin temelleri atılmış olacak.

Şu anda kripto alanına genel olarak karamsar bir tablo hakim. Yine de NFT varlıklarının benimsenmesi ve birçok tüketici web uygulamasında yükseliş potansiyeli var. İster ayı, ister boğa piyasası meydana gelsin, gerçek şu ki katılımcılar oyunları oynayacak ve tüketiciler de tüketecek. NFT projeleri, oyunlardaki birlikte çalışabilir varlıklarla işlem yapılmasına izin verecek biçimde dijital mülkiyet haklarını aktif etmeye devam ederse sektörde sayısal anlamda yükselişin görülmesi an meselesi olacak. Bu açıdan bakıldığında 2022, NFT varlıkları açısından oldukça başarılı görülebilir.

S2: 2022'de hangi NFT sektörleri ve kullanım senaryoları öne çıktı?

2022 yılında Web3 oyunlarının yanı sıra sadakat programları ve biletleme gibi tüketici hizmetleri ön plana çıktı, ancak metaverse ve sosyal Web3 uygulamaları da ilgi topladı. Ayrıca, zincir üstü varlıkları izlemek için oluşturulan iyi inşa edilmiş NFT veri analizi çözümleri de trend haline geldi.

Ayı piyasası, zayıf token ekonomileri ve oyuncuları elde tutmak için zorlayıcı oyun deneyimlerinin sunulması gibi başarısız hamleler, 2022 yılında oynadıkça kazan (P2E) modelini zayıflattı. Haliyle DAO ve Guild çözümleri de geriledi. Sektör daha iyi anladı ki, Web3 oyunlarının ve metaverse projelerinin ana akım tarafından kabul görmesi için biraz daha zamana ihtiyaç var. Dolayısıyla daha iyi kullanıcı deneyimi ve altyapı oluşturmak öne çıkmaya başladı.

Odaklanılan hedeflerdeki bu değişiklik, şu konuları ön plana çıkaracak: daha iyi oyun uygulamalarının oluşturulmasını hedefleyen oyun altyapıları, cüzdan ve pazar yeri altyapıları, daha karmaşık metaverse yapılarına hizmet verebilecek NFT üretimi ve Web3 üzerinde fikri mülkiyet (IP) özelliğini aktif etmeye yardımcı olacak sosyal Web3 uygulama ve ürünleri.

2021 yılında, profil resmi şeklinde kullanılan PFP NFT'lerin fazlasıyla popüler hale gelmesi, etkileşime girilen görsellerde fikri mülkiyet oluşmasına yol açtı. 2023 yılında sektörün hedefi; yapay zeka ya da oyun içi yardımcı programlar aracılığıyla fikri mülkiyet haklarını geliştirmeye yardımcı olabilecek daha ileri seviye ürün ve uygulamalar hayata geçirmek olacak.

S3: NFTFi ve SocialFi gibi NFT önerileri 2022'de neden beklentilerin altında kaldı?

2022 yılında ortaya atılan birkaç NFT önerisi, önceki yıldan devraldığı beklentiyi karşılayamadı.

Gelin, değerlendirmeye sanal dünya yatırımlarıyla başlayalım. 2022 yılında "metaverse" çok önemli ve popüler bir sözcük olsa da, sektör artık büyük beklentiler içine girmek için erken olduğunu ve sürükleyici dijital deneyimlerin geliştirilmesinin zaman alacağını anladı. Metaverse ekosisteminin bilgisayar, artırılmış gerçeklik (AR) veya sanal gerçeklik (VR) tabanlı mı olduğu hala netlik kazanmadı. Belki de bunların karışımı olmalı… Nihai kararı piyasa verecek. Daha önce açıkladığımız üzere, küçük ölçekli projeler cephesinde kapsayıcı metaverse deneyimi oluşturacak altyapı ve deneyimlerin hayata geçirilmesi konusunda fikir birliği var.

Merkeziyetsiz otonom organizasyonları işletmek için kullanılan yazılım, uygulama ve akıllı sözleşmeler gibi DAO araçları, 2021'in sonları ve 2022'nin başlarında haddinden fazla ilgi gördü. Ancak piyasa, henüz kullanımda olmayan hizmetlere yönelik ürünler geliştirdiğini fark edince popülerlik sona erdi. DAO projeleri henüz emekleme aşamasında ve çok hızlı biçimde ölçekleniyorlar. Bu protokoller için kesinlikle net bir kullanım senaryosu oluşturulabilir. İçinde bulunduğumuz ayı piyasasında şekillenmeye ve faaliyet göstermeye devam ettikleri sürece, hangi araçların DAO'ları destekleyebileceği ve ihtiyaçları karşılayacağı konusunda artık daha net bir anlayış var.

2022'de Guild araçları da benzer bir durum yaşadı. Hem yatırımcılar hem de kullanıcılar, bu oyun odaklı sektöre olması gerekenden daha erken sarıldıklarını fark etti. Geriye dönüp bakıldığında, ilk sürüm Axie Infinity modeli gibi birinci nesil oyunların, gelecekte geliştirilecek oyunlara zemin hazırladığını varsaymanın yanlış olduğu artık ortaya çıktı. Piyasaya daha fazla oyun sürüldükçe ve birlik (guild) modelleri farklı şekillerde kullanıldıkça, esnek ve uyarlanabilir sistemler sunmak önem kazanacak.

NFTFi ayrıca, piyasadaki gerileme ve likiditedeki düşüş nedeniyle beklenenin çok gerisinde kaldı. Toparlanması zaman alacak. Yine de, Solv Protocol gibi projeler, token üretme ve tahvil yerine geçme gibi güçlü finansal uygulamalar sunma konusunda NFT'lerin muazzam potansiyele sahip olduğunu net biçimde gösterdi.

Borç verme gibi direkt NFT finans hizmetleri, fiyatlandırmaya paralel olarak zaman içinde gelişecek. Eskisinden daha iyi likidite sunarak ve daha fazla kullanıcı edinerek ön plana çıkmaya devam edecek. Kullanıcılar, NFT tabanlı kredi uygulamalarında karşılaşılması muhtemel riskler konusunda tereddüt duyuyor olsa da, finans hizmetleri alanında NFT'ler için uzun vadeli beklenti güçlü kalmaya devam ediyor. Yine de tam anlamıyla aktif hale gelmesi için birkaç yıl daha beklemek gerekebilir.

S4: 2023 yılında beklenen NFT ürün geliştirme trendleri neler?

Sfermion, oyunlarda daha gelişmiş kullanım senaryolarına şahit olduğu için 2023 yılında da Web3 oyunlarına yatırım yapmaya devam edecek. Şirketler, oyun içinde işe yarayacak tamamen yeni NFT standartları oluşturuyor. Sahip olması ücretsiz (free to own) gibi yeni ekonomik modeller kullanmak ve tamamen zincir üstü deneyimler oluşturmak için düğmeye bastılar. Büyük bir hızla yenilik yapma peşinde olan bu şirketler arasında hem önde gelen Web2 geliştiricileri hem de Web2 oyunları geliştiren, hatta Web2 fikri mülkiyetlerini (IP) Web3 ortamına taşıyan stüdyolar yer alıyor. Bu şirketler gündelik, mobil ve PC konsol oyunları gibi, halihazırda Web2 dünyasında çalışan projeleri elden geçiriyor. Kullanıcı deneyimini geliştirmek adına yeni bir teknoloji olarak NFT varlıklarını kullanıyorlar.

Ayrıca, sektöre dahil olan Web2 markalarının ve fikri mülkiyetlerin NFT'leri kullanmaya başladığına şahit oluyoruz. "Web3-Yerel IP" gibi modeller, NFT ekosisteminin ana konu başlığı olmaya devam edecek.

Dijital oyun ve sanat varlıkları oluşturma, oyun tasarımı, yapay zeka tabanlı NPC'ler kullanma ve transmedya içerikleri oluşturma gibi, NFT ve yapay zeka teknolojilerinin bir arada kullanılması, yine öne çıkan konu başlıklarından olacak. Kullanıcılara daha iyi hizmet vermek için cüzdanların ve pazar yerlerinin dönüşümü de heyecan verici. Daha Web2 dostu cüzdanların oluşturulduğunu ve DeFi kullanıcılarına sosyal seçenekler sunma gibi unsurların eklenmeye başladığını görüyoruz. Oyun odaklı pazar yerleri gibi belirli koleksiyonlara özel geliştirilen bağımsız pazar yerleri de ortaya çıkıyor. Genel olarak NFT sektörünü dikey biçimde ilerletmeye ve geleceğe yönelik ne gibi geliştirmelerin yapılabileceğine odaklanılıyor.

Ek olarak, 2023 yılında büyük gelişmelere gebe olan ikinci katman zincirleri ve özellikle de sıfır bilgi ispatı (ZK) rollup ekosisteminde ilerleme yakalanacağına dair güçlü bir söylenti var. ZK rollup modelleri sayesinde NFT erişimi ve kullanımının 10 ila 100 kat daha kolaylaşması bekleniyor. Bu da geliştiricilerin daha rahat çalışması, sosyal medya deneyimlerine NFT varlıklarını eklemeleri ve daha fazla kullanıcıya erişerek yükseliş yakalamaları demek.

Web2 sosyal medya platformları da NFT varlıklarını kullanarak benzersiz yapılar inşa ediyor. Reddit ve Twitter gibi sosyal platformlar NFT avatarlarını entegre etme olanağı sunuyor. Ancak avatar kullanımı sadece "sürüm 0" olarak görülmeli. Instagram bu konuda bir adım daha ileri gidiyor ve içeriğin NFT biçiminde paylaşılmasına ve üretilmesine olanak tanıyor. Bu uygulama da "sürüm 1" olarak değerlendirilebilir. İkinci sürümde ve yakın gelecekte NFT inovasyonlarının ne kadar ileri gideceğini görmek için çok heyecanlıyız. Sosyal medya deneyimini güçlendirmek için kullanılan NFT'leri görmek büyüleyici olacak.

2022 yılında ayrıca, OpenSea'nin üstünlüğüne meydan okuyan LooksRare, X2Y2, Blur ve Magic Eden gibi NFT ekosistemini yeniden şekillendiren yeni nesil pazar yerlerinin kullanıma açıldığını gördük.

Sektörde düzenli biçimde yenilik yapan çok sayıda güçlü oyuncu ve adı duyulmuş pazar yeri mevcut. Bu projeler; token tabanlı airdrop, gelişmiş sosyal medya özellikleri, paylaşımlı likidite, ileri seviye alım satım piyasaları, isteğe bağlı telif hakkı sahipliği, çoklu zincir desteği ve ayrıca oyun, müzik veya video gibi belirli bir türe odaklanabiliyor. Bu ürün ve uygulamalar, kullanıcı tabanını daha net biçimde anlamaya ve hedefledikleri kitleyi yeni yeni belirlemeye başlıyor.

Örneğin Magic Eden ve Fractal, launchpad olarak çok fazla ilgi gördüğünün farkında. Haliyle oyunlara odaklanmalarının yanı sıra sahip oldukları özellikleri de kullanarak potansiyellerini ikiye katlıyorlar. Bu arada OpenSea, NFT telif haklarına önem vermeye ve bunları geliştirmeye devam ediyor. Geliştirici ücretlerine önem veren X2Y2 gibi projeler de aynı yolda ilerliyor. Her iki tarafın da desteklendiği telif hakkı tartışmalarının nasıl sonuçlanacağını görmek ilginç olacak.

Yakın gelecekte pazar yerlerinin kullanıcılarına nasıl hitap ettiği, çoklu zincir, çoklu cüzdan desteği, dolandırıcılık tespiti ve daha iyi arama ya da öneri araçları gibi özellikler aracılığıyla kullanıcı deneyimlerini nasıl ileriye taşıdıkları gibi konular öne çıkacak. Örneğin, piyasada bu kadar çok NFT koleksiyonu varken, kullanıcının istediği içeriği daha verimli şekilde bulmasına ve daha kişiselleştirilmiş pazar deneyimi elde etmesine yardımcı olmak giderek daha önemli hale gelecek.

S5: Girişim sermayesi fonları 2023 yılında nereye yatırım yapacak?

Girişim sermayesi (VC) fonları, bu yılki kasvetli tabloya rağmen mevcut NFT dikeyinde en çok Web3 oyunları konusunda heyecan duyuyor. Çünkü oyunların önünde sonunda kitleleri kripto Web3 alanına dahil edeceğine dair ortak görüşleri var. Bu görüş yalnızca NFT varlıklarını kapsamıyor. Aynı zamanda donanım cüzdanları, yazılım cüzdanları, merkeziyetsiz borsalarla (DEX) etkileşim ve zincir üstü kredi kaynaklarının kullanılması gibi alanları da içeriyor. Kullanıcılar Web3 oyunları aracılığıyla sektöre dahil oldukça, kripto ekosisteminin diğer alanlarında da benimsenme artacak. Bu nedenle VC'ler, Web2 oyun alanında yer alan büyük ölçekli stüdyoları, tecrübeli geliştiricileri ve güçlü altyapıları arıyor.

Ayrıca VC'ler, NFT IP modeliyle de yakından ilgili. NFT alanında her yıl yeni bir IP çözümünün çıkması muhtemel. Aynı zamanda mevcut IP'lerin Web2 alanında eksik olan topluluk deneyimini güçlendirmek amacıyla yeniden boy göstermesi de olası.

Web3 tabanlı sosyal medya, Web2 sosyal platformlarında karşılaşılan sansür ve kişisel verilerin paraya çevrilmesi gibi sorunlar nedeniyle öfkelenen kullanıcılara aradıkları hizmeti sunduğundan, heyecan verici gelişmeler yaşanabilir. Ancak, halihazırda aktif biçimde çalışan ve kullanıcılar tarafından ilgi gören sadece birkaç platform var.

Hem Web2 hem de Web3 kitlesine aynı anda hitap etmeyi amaçlayan birçok oyun bulunuyor. Başlangıç aşamasında, "Web2.5" şeklinde tabir edilebilecek oyun modeliyle karşılaşabiliriz. Bu modelde, NFT veya token kullanmak istemeyen Web2 oyuncuları, Web3 alanına yavaş yavaş dahil olurken oyunu da deneyimleyebilir. NFT ve tokenleri kullanma şartı koşmadan oyuncuları ilk sıraya koyan bu yaklaşım, uzun vadede daha mantıklı sonuçlar verecektir.

Oyunların geliştirilmesi çok uzun zaman aldığı için yeni yıl, aktif biçimde oyunları inceleyip neyin işe yaradığı ve neyin yaramadığını gerçek anlamda tespit edeceğimiz bir dönem olacak. Web3 sosyal medya hizmetlerinin popülerlik yakalayacağı tahmin edildiğinden, herkesin kendi zincir üstü kimlik bilgilerini ve sosyal varlığını erkenden oluşturmaya başlaması beklenebilir. Aynı durum, ilgi alanları ve hedeflerine göre son kullanıcıya en iyi hizmeti sunan ekosistemleri ortaya çıkaracak L2 ekosistemleri için de geçerli. Kripto kullanıcı deneyimi her yıl biraz daha geliştiği için, her gün daha fazla kullanıcının kripto veya NFT tabanlı uygulamalara ilgi göstereceğini bekleyebiliriz.