Sözlük

Tokenomics (Token Ekonomisi)

Easy

Tokenomics, kripto para lansmanını ve arzını yöneten bir dizi kuraldan oluşan token ekonomisi bilimine verilen addır.

Tokenomic (Token Ekonomisi) Nedir?

Token ekonomisi ifadesinin kısaltması olan "tokenomic", proje ekosistemi içinde tokenin nasıl kullanıldığını açıklayan veya projenin zamanla büyümesi durumunda tokenin nasıl bir para politikası izleyeceğini çevreleyen kurallar bütününü tarif eder. Sonuç olarak "tokenomics" sözcüğü, projedeki çeşitli faaliyet ve kavramları kapsar. Bazıları blockchain protokolüne kodlanırken, bazıları sistemin doğası gereği daha spekülatif biçimdedir.
Tokenomics, herhangi bir dijital tokenin tüm önemli yönlerini içinde barındırır. Token ekonomisinin üç temel rolü söz konusudur:

Fon Toplama

Token ekonomisi; proje halka arz edileceği zaman ne kadar fon toplanacağını, finansman için kullanılan para biriminin türünü ve tokenlerin başlangıç aşamasındaki yatırımcılara ne şekilde dağıtılacağını belirleyen kurallar bütündür. Bu aynı zamanda, projenin erken dönemde sermaye elde etmek için ilk üretilen tokenlerin sınırlı sayıda yatırımcıya düşük fiyattan dağıtıldığı İlk Token Arzı (ICO) anlayışının önemli hale geldiği yerdir.

Token Sahiplerinin Yönetişim Düzeyini Belirlemesi

Blockchain projelerindeki token sahipleri, dijital token projesi hakkında kendi görüşlerini dile getirmek adına oy kullanma yetkisine sahiptir. Bu konu, token ekonomisindeki yönetişim kategorisinde ele alınır. Diğer konuların yanı sıra projenin özellikleri, hedefi ve token ekonomisinde yapılacak değişiklikler gibi önemli kararlar token sahipleri tarafından oylanır. Bu kararların tümü, projenin token ekonomisi bölümünde özetlenmiştir.

Dijital Varlık Sahipliği

Herhangi bir kripto projesinde sahiplik iddia edebilmek için dijital varlıklar kullanılır. Kripto para projeleri genellikle, token arzının tahsisine dair detayları resmi teknik makalelerinde (whitepaper) duyurmayı tercih eder.

Token ekonomisi, token sahipleri ve potansiyel yatırımcıların token dağıtım standartlarını anlamalarını sağlar. Dolayısıyla, uzun vadede token fiyatında yaşanabilecek değişim de değerlendirilebilir.

Geleneksel ekonomik model ile token ekonomisi arasındaki temel farka bakacak olursak, geleneksel ekonomi belirli bir ülkenin geçmişine ve insan davranışlarına ilişkin çok sayıda etmen üzerine inşa edilmiştir. "Tokenomics" yapısı ise merkeziyetsiz kripto para dünyası için tasarlanmıştır. Birçok merkezi kurum, geleneksel ekonomi kuralları üzerinden kontrol sağlarken token ekonomisi, kripto para projesinin nasıl yönetilmesi gerektiği hakkındaki karar gücünü topluluğa verir.
Token ekonomisinin en büyük örneği Bitcoin (BTC) para birimidir. Dünyanın en büyük kripto para birimi, toplamda yalnızca 21 milyon BTC üretilebilecek biçimde tasarlanmıştır. Madenciler, ağa sağladıkları katkı karşılığında, düzenli aralıklarla güncellenen oranda ödül alır. Yeni üretilen BTC'lerle ödüllendirilen madenciler, Bitcoin token ekonomisi kuralları gereği yıllar geçtikçe daha düşük ödül almaya başladı. Bu sayede token arzında kıtlık oluşturuldu ve dijital para biriminin fiyatı artmayı sürdürdü.
Herhangi bir kripto paraya yatırım yaparken, fiyatı doğrudan etkileyen unsurlar arasında yer alan token talebi ve arzını, token ekonomisi verileri üzerinden kontrol etmek gerekir. Tokenomics detaylarını eksiksiz biçimde anlamanızı sağlayacak bir rehber: Tokenomics Nedir?