Sözlük

Proof of Spacetime (Uzayzaman İspatı)

Hard

En basit ifadeyle PoSt, ağ katılımcısının depolama adına belirli bir miktar alan harcadığını ispatlamak anlamına gelir.

Proof of Spacetime (PoSt) Nedir?

Proof of Spacetime (PoSt), dağıtık defter teknolojisinde kullanılan ve veri bloklarındaki zaman damgası kavramına dayanan bir tür konsensüs algoritmasıdır. PoSt kavramı, yeni veri bloklarının yalnızca geçerli "zaman" verisi ile damgalanmış olmaları durumunda kabul edilmesine dayanır. Bu algoritma, blockchain tabanlı sistemlerde şifreli İş İspatı (Proof of Work) mekanizması aracılığıyla elde edilir.
İş ispatı, madencilerin yeni blok oluşturmak için şifreli bir bulmacayı çözmesi mantığına dayanır. Zaman damgası verisi ise, yeni blokun ağ tarafından kabul edilmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Bu sistemde, oluşturulan herhangi bir blok kabul edilmeden önce madenciler işlerini tamamladıklarını ispatlamalıdır. Böylece sistemin güvenliği sağlanır.

Genellikle Filecoin projesi aracılığıyla tarif edilen PoSt, depolama işlemi yapan madencinin ağ üzerinde benzersiz veri parçası depoladığını kanıtlar. Kapasite İspatı (Proof of Capacity) isimli algoritma da benzer biçimde çalışır. Her iki sistem de, ağdaki katılımcıların dürüst biçimde çalışmaları karşılığında ödül almaları, ağa zarar vermeleri durumunda kazanç elde edememeleri mantığına dayanır. Ancak PoSt, ağ katılımcılarının belirli süre boyunca verileri fiziksel olarak depoladıklarını göstermelerini sağladığı için farklılık gösterir. Doğrulama yapmak amacıyla rastgele seçilen madenciler tarafından veriler okunur ve ispatlanır.

Uzayzaman ispatı sisteminin geliştiricileri olan Tal Moran ve Ilan Orlov tarafından "Uzayzamanın Rasyonel İspatı" şeklinde tanımlanan bu sistem, "gerçek depolama maliyeti, depolama kapasitesi ve kullanım süresiyle orantılı biçimde çalışır."

Hisse İspatı ile Uzayzaman İspatı Kıyaslaması

Hisse İspatı (PoS) ve Uzayzaman İspatı, blockchain ağlarında kullanılan konsensüs protokolleridir. Her ikisi de blockchain ağının mevcut durumu ve depoladığı işlemler hakkında konsensüs kurulması için güvenilir ve merkeziyetsiz bir yöntem sağlamak için tasarlanmıştır. Hisse İspatı, blockchain üzerindeki işlemleri doğrulamaları karşılığında katılımcıları ödüllendirir. Herhangi bir kullanıcının elinde ne kadar çok para varsa, ağın çıkarları doğrultusunda hareket etme olasılığının o kadar yüksek olduğu fikrine dayanır. Yani, kullanıcının elinde ne kadar çok para varsa, ağ üzerinde o kadar fazla etkiye sahip olur.

Öte yandan Uzayzaman İspatı, kullanıcıları blockchain üzerinde veri depolamaya teşvik etmek için özel olarak tasarlanmıştır. Blockchain üzerinde belli bir süre veri depolamaları karşılığında kullanıcıları ödüllendirir. Kullanıcının blockchain üzerinde veri depolama hakkı elde etmesi için belirli miktarda kripto parayı ağa kilitlemesi istenir. PoSt sisteminin temel avantajı, ağa faydalı olan kullanıcıları blockchain üzerinde veri depolamaya teşvik etmesinde yatar.

Sonuç olarak hem PoS hem de PoSt, blockchain ağının mevcut durumu ve işlemleri hakkında güvenilir biçimde fikir birliği kurulması adına kullanılabilen konsensüs protokolleridir.