Kripto paralar, işlem güvenliği sağlamak için şifreleme teknolojileri kullanan dijital para birimleridir.
Güvenlik sağlanması için şifreleme (
kriptografi) tekniği kullanan dijital paralar, Amerikalı kriptograf David Chaum'un "ecash" projesini tanıttığı 1983 yılından beri hayatımızda yer ediyor. Bununla birlikte, gerçek anlamda kabul gören ilk kripto para birimi, Ocak 2009'da piyasaya sürülen Bitcoin (
BTC) oldu.
Bitcoin projesinin en büyük yeniliği, ilk günden itibaren gerçekleşen tüm BTC
işlemlerinin şifreli biçimde saklandığı dağıtık bir
defter olan
blockchain yapısını kullanmasıydı. Blockchain yapısını kullanan Bitcoin ağı, işlemlerin düzgün biçimde gerçekleşmesi için banka misali
merkezi otoriteye ihtiyaç duymaz. Bu görevi, tamamen gönüllü biçimde ağa katılan çok sayıda bağımsız düğüm (node) üstlenir.
Bitcoin blockchain, İş İspatı (
Proof of Work, PoW) ismi verilen teknikle korunur ve güncellenir.
Şifreli hash fonksiyonlarına dayalı ve yoğun hesaplama gücü gerektiren bu
konsensüs algoritması,
yeterli miktarda çaba harcamadan yeni BTC oluşturulmasını engellerken, tüm transferlerin doğru ve kalıcı biçimde deftere kaydedilmesini sağlar.
Bitcoin, diğer kripto para projelerine ilham kaynağı oldu ve sektör katlanarak büyüdü. 2020 yılına kadar farklı çeşitlerde, değerleri yüz milyarlarca doları aşan on binlerce kripto para ortaya çıktı.
Bitcoin Cash (
BCH), Litecoin (
LTC) ve Monero (
XMR) gibi kripto para projeleri, Bitcoin'e benzer şekilde merkeziyetsiz çalışan İş İspatı temeli üzerine inşa edilmişti. Tron (
TRX), Tezos (
XTZ) ve Dash (
DASH) gibi projeler ise Hisse İspatı (
Proof of Stake) adı verilen algoritmayı tercih ediyordu. Şirket içi kullanıma odaklanan farklı projeler, sadece belirli kullanıcıların erişebildiği gizli blockchain sistemlerini tercih etti. Bahsini ettiğimiz tüm bu sistemleri ortak paydada buluşturansa, ağ güvenliği sağlamak adına kriptografik algoritmalar kullanmaları.